Бу ҳақида Иброҳим Раиси Нью-Йоркдаги матбуот анжуманида айтиб ўтди. У Ғарбда инсон ҳуқуқларига нисбатан "икки томонлама стандартлар"дан афсусда.
Эронда оммавий норозиликларга сабаб бўлган Маҳса Аминийнинг ўлимига келсак, у расмийлар қилиш керак бўлган ишни қилмоқда, деди.
"Бу, албатта, текширилиши керак", деди у. "Биринчи фурсатда унинг оиласи билан боғландим ва уларни бу воқеани изчил тергов қилишда давом этишимизга ишонтирдим... Бизнинг асосий ташвишимиз ҳар бир фуқаронинг ҳуқуқларини ҳимоя қилишдир".
Associated Press агентлигига кўра, ҳафта охирида бошланган зўравонликлардан буён Эрон хавфсизлик кучлари ва аёлнинг ўлимидан ғазабланган намойишчилар ўртасидаги тўқнашувларда камида тўққиз киши ҳалок бўлди.
Эрон полициясининг айтишича, кийиниш қоидаларини бузгани учун ҳибсга олинган Аминий юрак хуружидан вафот этган ва унга нисбатан шафқатсиз муносабатда бўлинмаган. Унинг оиласи бу тахминни шубҳа остига қўйди.
Эронда давом этаётган, сўнгги бир неча йилларнинг энг ёмон тартибсизликлари даражаси номаълумлигича қолмоқда, чунки ўндан ортиқ шаҳарларда намойишчилар ижтимоий қатағон ва мамлакатда кучайиб бораётган инқироздан ғазабини изҳор этиб, хавфсизлик кучлари ва ҳарбийлаштирилган кучлар билан тўқнашувда давом этмоқда.
Чоршанба куни Бош Ассамблеяда расман нутқ сўзлаган Раиси, ҳукумат қўли билан одамларнинг бошига ёмон нарсалар ҳамма жойда содир бўлишини таъкидлади.
"Америкаликларнинг АҚШ ҳуқуқ-тартибот идоралари қўлидан ўлими ҳақида нима дейиш мумкин?", деб сўради у, шунингдек, Буюк Британиядаги унинг сўзларига кўра тергов қилинмаган аёлларнинг ўлимига ишора қилди. У бундай ўлимлар учун бутун дунё бўйлаб "ягона стандартлар"га чақирди. Раиси қиёслаши Эрон раҳбарларининг умумий ёндашувини акс эттиради, улар инсон ҳуқуқлари поймол қилингани ҳақидаги иддаоларга дуч келганда, кўпинча Ғарб жамияти ва унинг "гегемонлиги"га ишора қилиб, бу давлатлар ҳам жавобгарликка тортилишини талаб қилади.
Президент бўлгунга қадар мамлакат суд тизимини бошқарган Раиси Аминийнинг ўлими бўйича тергов охир-оқибат шу ерда тўхташини айтди. Эронда сайловлар ва очиқ мунозаралар бўлиб ўтаётган бир пайтда, ҳукуматнинг энг юқори бўғини муҳим масалаларида якуний сўзни айтадиган ва суд ҳокимияти раҳбарини тайинлайдиган олий раҳбар билан чамбарчас боғланган.
Охирги беш кун ичида норозилик намойишлари ҳукуматга очиқ эътирозга айланиб кетди, аёллар кўчаларда ҳижобларини ечиб, ёқиб юборишди, эронликлар эса "Ислом республикаси"нинг ўзини қулатишга чақиришди.
Бу 2019 йил, ҳукуматнинг бензин нархининг ошишига қарши норозилик намойишлари бошланган пайтдан бери энг жиддий намойишлардир.
Намойишларни тўғридан-тўғри қораламаган ҳолда, у хавфсизлик кучлари баъзи намойишчиларнинг ўлимига сабаб бўлган шафқатсиз жавобини қўллаб-қувватлади.
"Рўй бераётган нарсалар, намойишлар... Албатта, бу нормал ва тўлиқ қабул қилинади", деди у. "Биз намойишчилар ва вандализмни фарқлашимиз керак. Намойишлар муайян масалаларни ифодалаш учун яхши".
У қўшимча қилди: "Эронда мунозаралар кетмоқда".
Айни пайтда АҚШ ҳукумати полиция ўринбосарлари ва бошқа Эрон разведка идоралари раҳбарларига нисбатан санкциялар жорий қилди ва улар "тинч намойишчиларни бостириш учун одатда зўравонлик қўллайди" деди.